Oś czasu

październik 25, 1918

Polski poseł w Reichstagu Wojciech Korfanty wygłasza przemówienie, w którym żąda oddania odzyskującej niepodległość Rzeczpospolitej wszystkich ziem
zamieszkiwanych przez Polaków.

październik 25, 1918
listopad 10, 1918

W Bytomiu, Królewskiej Hucie, Załężu i Zabrzu odbyły się polskie manifestacje, podczas których polska ludność żądała przyłączenia Górnego Śląska do Polski.

listopad 10, 1918
grudzień 12, 1918

Pod przykrywką stowarzyszenia kombatanckiego powstaje Związek
Wojacki, który skupiał byłych żołnierzy polskiego pochodzenia. Władze niemieckie szybko go zdelegalizowały.

grudzień 12, 1918
grudzień 31, 1918

Prezydent Rejencji Opolskiej wprowadza stan wyjątkowy i ogłasza, że
każda próba oderwania od Niemiec jakiegokolwiek kawałka terytorium będzie traktowana jak zdrada stanu.

grudzień 31, 1918
styczeń 11, 1919

W Katowicach powołano konspiracyjną Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska.

styczeń 11, 1919
luty 11, 1919

Pierwsze zebranie Komitetu Wykonawczego POW GŚ w Bytomiu.

luty 11, 1919
styczeń 20, 1919

Strajk generalny w górnośląskich zakładach przemysłowych. Strajkujący żądają usunięcia ze Śląska Grenzschutzu i Freikorpsu.

styczeń 20, 1919
czerwiec 28, 1919

W Wersalu podpisano traktat pokojowy z Niemcami. Jego artykuł 88. przewiduje przeprowadzenie na Górnym Śląsku plebiscytu.

czerwiec 28, 1919
sierpień 15, 1919

Do oczekujących przed kopalnią „Mysłowice” górników niemieckie wojsko otwiera ogień. Ginie 10 osóbm a kilkadziesiąt jest rannych. Fala oburzenia rozlewa się po Śląsku.

sierpień 15, 1919
sierpień 17, 1919

Wybuch I Powstania Śląskiego – komendanci powiatowi POW GŚ wymuszają wydanie rozkazu do walki. Rozpoczynają się starcia w powiatach rybnickim i pszczyńskim. 4O-osobowy
oddział POW z Piotrowic rusza na Gołkowice.

sierpień 17, 1919
sierpień 18, 1919

Walki wybuchają na terenie powiatów: rybnickiego, bytomskiego, gliwickiego, tarnogórskiego, katowickiego i królewsko-huckiego. Powstańcy nie opanowali jednak żadnego ważnego
miasta.

sierpień 18, 1919
sierpień 19, 1919

Niemiecki kontratak w Goduli, upadek powstania w powiecie bytomskim; zacięte walki w Bogucicach, Janowie i Mysłowicach. Polski rząd wzywa sojuszników do interwencji i przerwania
niemieckich represji na Górnym Śląsku.

sierpień 19, 1919
sierpień 20, 1919

Kontratak niemiecki na Dąbrówkę Małą i Szopienice.

sierpień 20, 1919
sierpień 21, 1919

Nieudany atak powstańców na Mysłowice.

sierpień 21, 1919
sierpień 22, 1919

Pojedyncze powstańcze oddziały przebijają się do Polski.

sierpień 22, 1919
sierpień 23, 1919

Próba ożywienia powstania poprzez pomoc polskiego wojska, które dostarcza broń i wyposażenie.

sierpień 23, 1919
sierpień 24, 1919

Nie widząc możliwości koordynacji odosobnionych walczących jeszcze oddziałów Alfons Zgrzebniok, naczelny dowódca powstania wydaje rozkaz zakończenia walki.

sierpień 24, 1919
październik 1, 1919

Polsko-niemiecka umowa amnestyjna, na mocy której szeregowi powstańcy mogli wrócić do domów, dowódcy natomiast musieli zostać za granicą. Na mocy tej samej umowy zwolniono

październik 1, 1919
listopad 9, 1919

Polskie zwycięstwo w wyborach komunalnych 1919 r. W 73,15% gmin wybrano 8432 radnych, z czego 6251 (74,12%) wystartowało z list polskich. Śląscy Polacy wygrali w 629 spośród
762 gmin objętych wyborami, w tym zdobyli 100% mandatów w 216 gminach.

listopad 9, 1919
luty 11, 1920

Zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego władzę na Górnym Śląsku obejmuje Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku. Jej przewodniczącym został
francuski generał Henri Le Rond. Po przybyciu aliantów Niemcy wycofali z terenu plebiscytowego jednostki Grenzschutzu, pozostała jednak policja bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei / Sipo) oraz bojówki Selbstchutzu.

luty 11, 1920
luty 12, 1920

W bytomskim hotelu Lomnitz działalność rozpoczął Polski Komisariat Plebiscytowy.

luty 12, 1920
luty 20, 1920

Polskim komisarzem plebiscytowym został Wojciech Korfanty.

luty 20, 1920
kwiecień 25, 1920

Polskie wiece protestacyjne w Bytomiu, Gliwicach, Katowicach, Chorzowie, Mysłowicach, Pszczynie, Radzionkowie, Rudzie, Rybniku, Wirku, Wodzisławiu, Zaborzu i Zabrzu przeciwko antypolskiemu terrorowi niemieckiemu.

kwiecień 25, 1920
maj 27, 1920

Niemieckie bojówki zaatakowały hotel Lomnitz. Całodniowemu oblężeniu i próbom podpalenia hotelu bez reakcji przyglądała się policja i straż ogniowa.

maj 27, 1920
lipiec 15, 1920

Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił Statut organiczny dla województwa śląskiego, zapewniający autonomię obszarom Śląska, które po plebiscycie zostaną przyznane Polsce. Nowe województwo miało posiadać również swój parlament zwany Sejmem Śląskim.

lipiec 15, 1920
sierpień 17, 1920

Napad niemieckich bojówkarzy na katowicką siedzibę Komisji Międzysojuszniczej. Bestialski lincz na polskim lekarzu Andrzeju Mielęckim. W Katowicach został ogłoszony stan oblężenia.

sierpień 17, 1920
sierpień 18, 1920

Atak niemieckich bojówek na katowicką siedzibę Komisariatu Plebiscytowego i pobicie jej pracowników.

sierpień 18, 1920
sierpień 19, 1920

Wybuch II Powstania Śląskiego. Tym razem dobrze zaplanowana i dowodzona akcja objęła powiaty: bytomski, toszecko-gliwicki, katowicki, lubliniecki, pszczyński, raciborski, rybnicki, tarnogórski i zabrski.

sierpień 19, 1920
sierpień 24, 1920

Komisja Międzysojusznicza zlikwidowała niemiecką policję Sipo, a w jej miejsce powołano polsko-niemiecka policja plebiscytowa (Abstimmungspolizei lub Apo).

sierpień 24, 1920
sierpień 25, 1920

Zakończenie II Powstania Śląskiego.

sierpień 25, 1920
marzec 20, 1921

Na obszarze zarządzanym przez Aliantów odbył się plebiscyt, w którym wzięło udział prawie 1,2 mln osób (97,5 proc. wszystkich uprawnionych). Za Polską zagłosowało 40,3 proc. Ślązaków, za Niemcami – 59,6 proc. Niemcy wygrali głosowanie w miastach oraz w większości gmin.

marzec 20, 1921
marzec 22, 1921

Oddziały francuskie spacyfikowały niemiecką demonstrację przed siedzibą Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Opolu. Tego samego dnia Wojciech Korfanty ogłosił zakres minimalnych polskich żądań terytorialnych, która weszła do historii jako Linia Korfantego.

marzec 22, 1921
kwiecień 4, 1921

Niemiecka demonstracja w Katowicach żąda pozostawienia całego Śląska w granicach Niemiec.

kwiecień 4, 1921
kwiecień 22, 1921

Dowództwo Obron Plebiscytu (dawniej POW GŚ) zatwierdziło plan operacyjny III Powstania Śląskiego.

kwiecień 22, 1921
kwiecień 28, 1921

Narada przywódców polskiej konspiracji – rozpatrywano szczegóły ewentualnej akcji zbrojnej.

kwiecień 28, 1921
kwiecień 30, 1921

Prasa ogłasza dwie rozbieżne propozycje podziału Śląska. Wojciech Korfanty podejmuje decyzję o wybuchu kolejnego powstania.

kwiecień 30, 1921
maj 2, 1921

W kopalniach i hutach Górnego Śląska wybucha strajk generalny.

maj 2, 1921
maj 3, 1921

Nad ranem oddziały Grupy Destrukcyjnej Konrada Wawelberga wysadzają wiadukty i mosty kolejowe na Odrze i mniejszych rzekach by Niemcy nie mogli szybko przywieźć koleją swoich wojsk.

maj 3, 1921
maj 3, 1921

Wybucha III Powstanie Śląskie. Dyktatorem powstania ogłosił się Wojciech Korfanty. Dowódcą wojskowym mianuje ppłk. Macieja Mielżyńskiego. Powstańcy szybko opanowali powiaty: pszczyński, katowicki, tarnogórski i rybnicki oraz rozpoczęli blokadę większych miast (tzw. akcja cernowania). W ciągu pierwszego tygodnia walczącym oddziałom udało się zdobyć niemal cały teren zakreślony „Linią Korfantego”.

maj 3, 1921
maj 11, 1921

Początek reorganizacji wojsk powstańczych i przekształcenie ich w regularną siłę zbrojną. Powołanie Centralnego Komitetu Pomocy Górnoślązakom Zagłębia Dąbrowskiego.

maj 11, 1921
maj 26, 1921

Niemiecka kontrofensywa w kierunku Góry Świętej Anny. Powstańcy opuszczają wierzchołek wzniesienia, ale okopują się dwa kilometry dalej.

maj 26, 1921
maj 31, 1921

Wojciech Korfanty odwołuje ppłk. Macieja Mielżyńskiego ze stanowiska naczelnego dowódcy wojsk powstańczych. Wojska alianckie rozpoczynają tworzenie pasa neutralnego.

maj 31, 1921
czerwiec 1, 1921

Wojciech Korfanty wydał rozkaz o wstrzymaniu działań zbrojnych i wycofaniu na wyznaczone linie. Rozkaz nie wszędzie został posłuchany.

czerwiec 1, 1921
czerwiec 4, 1921

Niemiecka ofensywa na środkowym odcinku frontu. Ciężkie walki toczą się o Kędzierzyn, Stare Koźle i Zębowice. Dwa dni później polskie dowództwo wojskowe zapowiada przyjęcie mediacji aliantów oraz zakończenie powstania.

czerwiec 4, 1921
czerwiec 12, 1921

Rozpoczęła się ewakuacja oddziałów powstańczych na linię demarkacyjną.

czerwiec 12, 1921
czerwiec 25, 1921

Niemcy przyjmują alianckie żądania zaprzestania walki.

czerwiec 25, 1921
czerwiec 28, 1921

Rozpoczęła się równoczesna ewakuacja polskich i niemieckich sił zbrojnych z obszaru plebiscytowego.

czerwiec 28, 1921
październik 12, 1921

Rada Ligi Narodów ogłasza decyzję o podziale obszaru plebiscytowego. Polska otrzymuje w całości powiaty katowicki i pszczyński oraz Królewską Hutę oraz prawie w całości powiaty raciborski, rybnicki, lubliniecki i tarnogórski. Natomiast Gliwice, Bytom i Zabrze przypadły Niemcom.

październik 12, 1921
październik 20, 1921

Rada Ambasadorów przy Radzie Ligi Narodów zatwierdziła podział Górnego Śląska. Do Polski przyłączono 29 proc. obszaru plebiscytowego z 46 proc. ludności i większą częścią przemysłu.

październik 20, 1921