Już na początku 1921 r. polska armia wydzieliła do ewentualnego użycia na Górnym Śląsku dwa pociągi pancerne wycofane z wschodniego frontu: Piłsudczyk i Wilk. Wkrótce do ich bazy w Krakowie dołączyły trzy kolejne: Piłsudski, Mściciel i trzeci, którego nazwa zaginęła.
Ponieważ władze RP starały się ukryć pomoc wojskową, jakiej udzielały powstaniom, po przybyciu na Górny Śląsk polskie pociągi pancerne rozmontowano, wagony przemalowano i wkomponowano w formowane na miejscu nowe pancerne składy. W sumie powstało ich 16.
Typowy powstańczy pociąg pancerny składał się z dziewięciu jednostek szynowych: skład otwierały i zamykały lory ze sprzętem do naprawy torów, towarzyszyły im opancerzone węglarki, każda wyposażona w armatę, następne były opancerzone wapniarki, każda uzbrojona w sześć ciężkich karabinów maszynowych, a centrum składu stanowiła opancerzona całkowicie lub częściowo lokomotywa z tendrem i opancerzony wagon dla 36-osobowego oddziału desantowego. Cała załoga takiego pociągu pancernego liczyła około 80 osób. Oczywiście od opisanego schematu były liczne odstępstwa. Np. działający w okolicach Gliwic wąskotorowy pociąg pancerny Kabicz miał tylko trzy jednostki – opancerzoną lokomotywę i dwie opancerzone wapniarki.
Opancerzenie poszczególnych wagonów było bardzo różne i zależne od inwencji twórców pociągu: począwszy od regularnych płyt stalowych, poprzez wzmacniane blachy, warstwy piasku i betonowe płyty, a na warstwach spiętych klamrami podkładów kolejowych kończąc.
Powstańcze pociągi pancerne były bronią o znaczeniu strategicznym. Przy ich wsparciu dokonywano szturmów, pod ich osłoną się wycofywano. Pełniły służbę dozorową i patrolową. Stacjonowały głównie w Kędzierzynie, Strzelcach, Fosowskiem, Oleśnie i Lublińcu. Odegrały dużą rolę w walkach o Kędzierzyn, Szymiszów, Kozielską Przystań i w rejonie Góry Świętej Anny.
Każdy pociąg miał swoją nazwę, były więc: Korfanty, Piast, Pieron, Naprzód, Szwoleżer, Ułan, Bajończyk, Górnik, Lubieniec, Ludyga, Lew, Pantera, Nowak, Zygmunt Powstaniec, Tadek Ślązak i Testar oraz wąskotorowy Kabicz.
Schemat pociągu pancernego „Zygmunt Powstaniec”.
Wąskotorowy pociąg pancerny Kabicz dozorował Gliwice.
Działo „Kalina” z pociągu pancernego „Pieron”.